zondag 18 november 2012

De tijdsgeest


In Firenze loopt nog tot januari een tentoonstelling over de Italiaanse schilderkunst in de jaren 1930 (hier: een filmpje). Als je de verslagen in de buitenlandse kranten leest, gaat het steevast over de esthetische levensloosheid van het afgebeelde (zie prentje) en vervolgens wordt dan het verband gelegd met onderdrukking, censuur, oorlogsdreiging, dat soort dingen.

Als kunsthistorici het ook niet meer weten, dan verwijzen ze naar de tijdsgeest: de schilder als spiegel van zijn tijd. Dat klinkt heel slim en valt niet te weerleggen. Maar dat zegt ook heel weinig. Als je schilderijen neemt uit de jaren 1910 of 1950, dan vind je daarin met wat goede wil vermoedelijk ook een afspiegeling van die tekenen des tijds die typisch lijken voor de schilderkunst van de jaren 1930. Ook in die vroegere of latere schilderijen vind je wel iets dat je in verband kunt brengen met onderdrukking, oorlogsdreiging en censuur. De tijdgeest lijkt toch vooral een stoplap te zijn. Iets waarmee je de gaatjes in elke redenering kunt opvullen.

Het prentje: Antonio Donghi (1897-1963), Vrouw in een café, 1932.

Geen opmerkingen: